Epistemologie is een van de takken van de filosofie die de kennistheorie beschouwt. Beroemde filosofen - Plato, I. Kant, R. Descartes, G. Hegel en anderen - leverden hun bijdrage aan de epistemologie.
Wat epistemologie beschouwt
Het belangrijkste probleem van epistemologie is de zoektocht naar de betekenis van wat er gebeurt en de waarheid. Ook bestudeert wetenschap kennis als geheel - zijn vormen, essentie, theorieën en methode. Binnen het kader van de epistemologie komen religie, kunst en wetenschap aan bod, evenals de verschijnselen ervaring, ideologie en gezond verstand. De hoofdvraag van deze sectie - is het mogelijk om de wereld in principe te kennen? Afhankelijk van de antwoorden worden verschillende epistemologische richtingen onderscheiden. In hun onderzoek werken filosofen met de concepten 'geest', 'waarheid', 'gevoelens', 'intuïtie', 'bewustzijn'. Afhankelijk van overtuigingen geven epistemologen prioriteit aan zintuiglijke, rationele of irrationele cognitie - intuïtie, verbeelding, enz.
Kenmerken van epistemologie
Deze filosofische discipline is zeer kritisch. Allereerst onderzoekt ze de relatie tussen illusie en werkelijkheid en bekritiseert ze de mogelijkheden van cognitie. Kritiek manifesteert zich in de onderbouwing van elke richting van epistemologie, waarbij de subjectieve ideeën over de wereld tegenover het gezond verstand staan. Een ander kenmerk van epistemologie is normativeisme. Filosofie impliceert de aanwezigheid van enige fundamentele kennis die alle normen van menselijke kennis bepaalt. Voor verschillende gebieden van epistemologie kan de basis een experiment, een formule of een ideaal model zijn. Het volgende kenmerk is subjectcentrisme. Alle stromingen van deze sectie hebben de aanwezigheid van een onderwerp van kennis gemeen. Alle verschillen in filosofische leringen zijn gebaseerd op hoe dit onderwerp het beeld van de wereld waarneemt.
Een ander kenmerk van epistemologie is wetenschapscentrisme. Deze tak van de filosofie aanvaardt onvoorwaardelijk het belang van wetenschap en voert haar onderzoek strikt volgens wetenschappelijke feiten.
De nieuwste epistemologie wijkt af van het klassieke kader en wordt gekenmerkt door postkritiek, objectcentrisme en antiwetenschap.
De belangrijkste richtingen van epistemologie
Tot de meest bekende epistemologische leringen behoren scepticisme, agnosticisme, rationalisme, sensatiezucht en transcendentalisme. Scepsis is een van de eerste trends. Sceptici geloven dat het belangrijkste instrument van kennis twijfel is. Agnosticisme komt ook voor in de oudheid, maar kreeg uiteindelijk vorm in de nieuwe tijd.
De eerste filosoof die de problemen van epistemologie in overweging nam, was Parmenides, die in de 6-5e eeuw voor Christus in het oude Griekenland leefde.
Agnostici ontkennen in principe de mogelijkheid van kennis, aangezien subjectivisme een objectief begrip van de waarheid verstoort. De term 'rationalisme' is gesticht door R. Descartes en B. Spinoza. Ze noemden rede en gezond verstand een hulpmiddel om de werkelijkheid te herkennen. Sensualisme, ontwikkeld door F. Bacon, was daarentegen gebaseerd op cognitie door middel van gevoelens. Transcendentalisme werd gecreëerd, geleid door R. Emerson's essay "Nature". De leer predikte kennis door intuïtie en versmelting met de natuur.
