Het komt zelden voor dat een ouder niet een situatie is tegengekomen waarin een kind plotseling begint te bedriegen. Liegen in de kindertijd kunnen onschuldig en leuk zijn, maar in sommige gevallen liegt het kind bijna constant. Waar komt de neiging om te liegen in de kindertijd vandaan?
Wat is de kern van de leugens van kinderen?
Imitatie. Niet voor niets worden kinderen vaak vergeleken met sponzen die andermans emoties absorberen, voorbeelden voor gedrag en imitatie, enzovoort. Als een kind getuige is van een leugen, als hij constant of vaak in een situatie verkeert waarin mensen om hem heen liggen, vooral volwassenen en personen die gezag voor hem hebben, begint de baby een soortgelijk gedragsmodel aan te nemen. Het lijkt hem dat als mama of papa een leugen vertelt, dit is wat hij moet doen. Soms begint een kind tegen zijn ouders te liegen alsof het uit wrok handelt, uit kwaad, omdat het zijn grillige karakter wil tonen. Maar zelfs voor dergelijk gedrag moet het kind een bepaald patroon hebben. Hij kan de neiging om te liegen 'oppikken' van een favoriete held uit een kinderboek of zien hoe andere mensen tegen elkaar liegen op het tv-scherm.
Verlangen om aandacht te trekken. Demonstratie is een zeer typisch kenmerk van gedrag in de kindertijd, en het houdt aan tot in de adolescentie. Wanneer een kind geen aandacht krijgt van ouders, vrienden, familieleden, begint hij manieren te bedenken om deze aandacht te krijgen. Veel kinderen beginnen te handelen door middel van leugens. Liegen kan ongevaarlijk zijn wanneer een kind gebeurtenissen fantaseert of verfraait om de aandacht van volwassenen of leeftijdsgenoten voor langere tijd vast te houden. In sommige gevallen kan de leugen echter erg hard en zelfs beangstigend zijn.
Pathologische neiging om te liegen. De pathologische vorm van liegen komt tot uiting door het feit dat een kind van jongs af aan zonder reden liegt, over welk onderwerp dan ook. Hij doet dit bijna constant, volledig zonder enige spijt. Geen gesprekken of educatieve maatregelen, pogingen om de kleine leugenaar te schande te maken of uit te schelden hebben geen resultaat. Als deze neiging heel duidelijk tot uiting komt, wordt het een reden om een kinderpsychiater of psychotherapeut te bezoeken. Er is een zekere mentale afwijking wanneer een persoon zich niet bewust is van zijn leugens. Voor hem is alles wat hij zegt de ware waarheid. Het is onmogelijk om zo'n persoon te overtuigen, en ook geen schuldgevoel te veroorzaken voor liegen. Zulke mensen hebben passende medische hulp nodig.
Interne angsten en zorgen. Heel vaak liegt een kind tegen zijn ouders als hij bang is voor straf, als hij zich in welke situatie dan ook schuldig voelt. Niet willen horen hoe mama of papa hem uitschelden, niet in de hoek willen staan, niet verantwoordelijk willen zijn voor een bepaalde handeling of ouders van streek willen maken, het kind probeert met behulp van leugens uit de situatie te komen. Dit gedrag is typerend voor kinderen die opgroeien in een zeer strenge, harde opvoeding. Als in de geest van het kind het beeld van de vader of moeder in sombere tinten is geschilderd, als het kind tijdens de straf voor een misdrijf ernstig is vernederd of als de straf angst bij het kind heeft opgewekt, zal het kind liegen, ervan uitgaande dat dit red hem van de gevolgen.
Liegen als verdediging van persoonlijk territorium. Deze reden waarom een kind liegt is meestal relevant voor de adolescentie. Het zijn adolescenten die de neiging hebben om veel te onderschatten, te overdrijven of juist te onderschatten, sommige nuances voor hun ouders te verbergen. Liegen is in dit geval een poging om je persoonlijke territorium te beschermen, om je innerlijke wereld af te sluiten voor nieuwsgierige en opdringerige ouders. Een tiener liegt vaak tegen zijn ouders om hen een lesje te leren, om hun actieve controle, druk en voogdij te ontwijken.
Liegen als reactie op het microklimaat in het gezin. Het is niet ongebruikelijk dat een kind zijn houding ten opzichte van familieconflicten, drama's en situaties door middel van leugens laat zien. Leugens fungeren als een reactie op een ruzie tussen ouders of negatieve veranderingen in het gezin. Vaak zijn de leugens van kinderen in dergelijke situaties nauw verweven met fantasieën en verzonnen beelden, dus probeert het kind zichzelf te beschermen tegen de negatieve effecten van het gezinsmicroklimaat.
Wrok en verlangen naar wraak. Als een kind ergens erg beledigd door zijn ouders voor is, is het bijna onmogelijk om zijn gedrag met zekerheid te voorspellen. Omdat het zijn gevoelens en emoties wil wreken, kan het kind zich ongehoorzaam gaan gedragen, grillig zijn, protesteren, negativiteit tonen en vaak liegen. Woede op ouders wordt een uitstekende basis voor het vormen van leugens.
